De sectie MilieuChemTox, de sectie Macromoleculen en de Bond voor Materialenkennis hebben net als 5 jaar geleden, samen een symposium georganiseerd. Dit jaar stond in het teken van circulaire economie en de rol van de chemie hierin. Ongeveer 60 deelnemers, met een mooie mix tussen de verschillende KNCV secties, werkplek en leeftijd, wisten de weg naar KWR in Nieuwegein te vinden.

De sprekers in de ochtend gaven een breed beeld van de noodzaak en drivers voor een transitie naar een circulaire economie. De doelstelling van de Nederlandse regering is om in 2050 een circulaire economie te zijn. Welke stappen daarvoor nodig zijn werd door de eerste spreker, Hester Klein Lankhorst, directeur van het Kennisinstituut Duurzame Verpakken, toegelicht. De Ladder van Lansink, de standaard op het gebied van afvalhiërarchie, is inmiddels uitgebreid tot 9 R’en (zie Figuur 1).

Figuur 1. De Ladder van Lansink, de standaard op het gebied van afvalhiërarchie, uitgebreid tot 9 R’en (uit presentatie van Hester Klein Lankhorst) 

Gert-Jan Gruter, hoogleraar aan de UvA en CTO van Avantium, maakte in zijn verhaal duidelijk dat er een groeiende vraag naar plastic is, van 300 MT naar 1100 MT in 2050. Deze groei kan alleen mogelijk worden door biobased plastics te produceren. Dit vraagt een transitie naar andere soorten plastic, bijvoorbeeld PEF (polyethyleenfuranoaat). Biobased plastics moeten niet concurreren met bestaande plastics, maar een eigen niche vinden.

Christiaan Bolck, programma manager biobased materials bij Wageningen Food & Biobased Research,  gaf in zijn verhaal de verbinding hoe het onderzoek in Wageningen vertaald kan worden naar toepassingen in de praktijk.

Na de lunchpauze werd in een aantal presentaties concrete voorbeelden gegeven van ontwikkelingen in de industrie. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van biobased PLA (polylactic acid) voor koffiekopjes (Martin Doornheim, Corbion), en het slim ontwerpen van vloerbedekking met als doel om het weer te kunnen hergebruiken (Valerie Reid, DSM Niaga). Annemarie van Wezel (KWR) gaf in haar verhaal aan welke gevaren er mogelijk zijn verbonden aan het recyclen van chemicaliën.   

Het laatste blok van de dag richtte zich op afval. André van Zomeren (ECN) gaf in zijn lezing aan hoe bouwafval beoordeeld wordt alvorens het kan worden hergebruikt. Arjan Budding (Waterschap Vallei en Veluwe) nam ons mee in de wereld van het waterschap, en welke mogelijkheden een waterschap heeft om afval te verwaarden. Jan-Peter Born (afval- en energiebedrijf HVC) sloot de dag af met hoeveel waardevolle metalen er nog uit de verbrandingsresten gehaald kunnen worden.

In de afsluitende paneldiscussie en tijdens de borrel werd er gediscussieerd over de rol van chemici in de transitie naar een circulaire economie. Enkele highlights:

• Bij ontwerp al nadenken over hergebruik, in de keuze voor materialen, en het voorkomen van non-intentionally added substances. Het helpt om bij de ontwikkeling van een nieuwe technologie/materiaal al de verkopers en marketeers erbij te betrekken, en de consument. 
• Recycling draait om het omkeren van enthalpie. Kinderkamers laten dit vaak zien, het wordt vanzelf een rommeltje, maar kost veel energie om alle spullen weer op te ruimen. De circulaire economie hangt dus samen met de energie-transitie opgave.
• Milieurisico’s van componenten in materialen belemmeren recycling. Hier is milieuchemische kennis nodig om gehalten van schadelijke stoffen te meten, en milieutoxicologische kennis om risicogrenzen vast te stellen. Vooral het laatste aspect krijgt nog weinig aandacht.

Al met al was het een leerzame dag, met een vol programma.